Bloki – zaburzenia w układzie przewodzącym serca

UWAGA! Jeśli wystąpił u Ciebie blok serca przed 40 rokiem życia, wypełnij ankietę - bezpłatne badania serca dla uczestników>>

Co to jest blok serca?

Za ogólnym terminem blok serca kryją się zaburzenia przewodzenia impulsów elektrycznych w układzie bodźco-przewodzącym, który można porównać do systemu kabli elektrycznych odpowiedzialnych za przenoszenie sygnału z węzła zatokowego (naturalny „rozrusznik serca”) do mięśnia serca. Sygnał elektryczny z „rozrusznika” dociera najpierw do przedsionków, a następnie do komór serca, zapewniając odpowiednią synchronizację ich pracy. Bloki serca polegają na spowolnieniu lub braku przewodzenia impulsu na różnej wysokości tego układu.

Rodzaje „bloków” serca:

I. Bloki zatokowo-przedsionkowe (połączenie „rozrusznika” z przedsionkami serca) są dość trudne do rozpoznania. Powodują wypadanie skurczy serca (okresowy brak skurczu) lub zwolnienie pracy serca.
II. Bloki przedsionkowo-komorowe (połączenie przedsionków i komór serca = pęczek Hisa)
1) Pierwszego stopnia – zwolnienie przewodzenia impulsu elektrycznego z przedsionków do komór. Z reguły nie stanowi to istotnego problemu klinicznego.
2) Drugiego stopnia – dzielimy go jeszcze na dwie postacie: w jednej (typu Wenckebacha) dochodzi do okresowego braku przewodzenia pobudzającego impulsu do komór serca, co prowadzi do wypadania skurczu serca. W drugiej postaci (typ Mobitza) impuls nie dociera do komór w stałym rytmie – np. 2:1 – tzn. na dwa skurcze przedsionków przypada tylko jeden skurcz komór serca.
3) Trzeciego stopnia – inaczej całkowity blok serca –  polega na stałym lub okresowym zupełnym braku przechodzenia impulsu z przedsionków do komór. Powoduje to uruchomienie „awaryjnego rozrusznika serca”, który jednak jest mniej wydajny i serce bije zbyt wolno – nawet 20 razy na minutę. Czasami „rozrusznik awaryjny” nie podejmuje pracy i dochodzi do zatrzymania pracy serca.
III. Bloki odnóg pęczka Hisa.
Pęczek Hisa dzieli się na prawą i lewą odnogę, która następnie dzieli się na wiązki: przednią, pośrednią i tylną. Następstwem jest pogorszenie synchronizacji skurczu prawej i lewej komory serca. Nie powodują one jednak zwolnienia pracy serca.

Blok serca - diagnostyka i postępowanie

Bloki serca występujące stale stwierdza się w zwykłym zapisie EKG, natomiast te występujące okresowo można wykryć w całodobowym badaniu metodą Holtera. Po stwierdzeniu istnienia bloku należy odszukać jego przyczynę i leczyć. Bloki serca mogą być wrodzone lub pojawić się na skutek choroby lub uszkodzenia serca. Czasami nie ma uchwytnej przyczyny. Mogą być także wynikiem działania niektórych leków jak np. beta-blokery, antagoniści wapnia, leki antyartymiczne.

Rozrusznik serca (stymulator) wszczepia się w bloku całkowitym (III stopnia; z wyjątkiem bloku wrodzonego, jeśli jest dobrze tolerowany) i w bloku II stopnia typu Mobitza. W pozostałych blokach w zasadzie leczy się tylko przyczynę bloku i obserwuje się, czy nie ma jego narastania w kierunku wyższego poziomu aż do bloku całkowitego. U młodych osób stwierdza się czasami blok przedsionkowo-komorowy pierwszego stopnia, blok prawej odnogi pęczka Hisa (często niekompletny) lub przedniej wiązki pęczka Hisa. Jeśli nie stwierdza się żadnej choroby powodującej te zmiany, nie wymagają żadnego postępowania.

· Masz blok serca? kliknij tutaj aby znaleźć kardiologa 

Piotr Bręborowicz, 2003-01-15
aktualizacja: 2010-11-27