Przewlekła niewydolność żylna - powszechny problem.

Przewlekła niewydolność żylna to zastój krwi w układzie żylnym na skutek refluksu (cofanie się krwi), zwężenia lub niedrożności naczyń żylnych. Przewlekła niewydolność żylna rozwija się najczęściej w przebiegu żylaków kończyn i po zakrzepicy żył głębokich. Przewlekła niewydolność żylna może występować na skutek uciśnięcia żyły od zewnątrz, a także może być wrodzona (niewydolność zastawek żył).

Przewlekła niewydolność żylna dotyczy co trzeciego mężczyzny i co drugiej kobiety pośród polskich pacjentów. Przewlekła niewydolność żylna częściej rozwija się u kobiet, u osób z obciążeniem dziedzicznym, jej częstość wzrasta wraz też z wiekiem. Przewlekła niewydolność żylna częściej powstaje u osób wysokich, otyłych, spędzających dużo czasu w pozycji siedzącej lub stojącej.

Przewlekła niewydolność żylna powoduje uczucie ciężkości i napięcia nóg, które nasila się w pozycji siedzącej i stojącej oraz w czasie upałów, a zmniejsza się na leżąco, zwłaszcza z uniesionymi nogami. Przewlekła niewydolność żylna objawia się także skurczami łydek, zwykle w nocy, charakterystyczny jest też dla niej tzw. zespół niespokojnych nóg (przymus ciągłego poruszania nogami). Przewlekła niewydolność żylna objawia się poszerzeniem żył, obrzękami podudzi, zmianami skórnymi (brunatne przebarwienia, wyprysk, zanik) do trudno gojących się owrzodzeń goleni włącznie.

Przewlekła niewydolność żylna jest zwykle dość prosta do rozpoznania. Przemawiają za nią typowe dolegliwości, wygląd kończyn oraz wynik USG Doppler układu żylnego. Rzadko potrzebne są inne badania.

Przewlekła niewydolność żylna wymaga zmiany zachowań – unikania długotrwałej pozycji stojącej i siedzącej. Szczególnie niekorzystna jest pozycja siedząca ze zgięciem kolan i bioder pod kątem 90 stopni, oraz ucisk żył przez krawędź krzesła. Dlatego należy używać ergonomicznych siedzisk i podnóżków. Dobrze jest co pewien czas wykonywać napinanie mięśni kończyn, aby wspomóc krążenie żylne. Najlepiej robić przerwy w pracy i trochę pochodzić. Należy odpoczywać z nogami uniesionymi powyżej poziomu serca, ale unikać punktowego podparcia łydek. Regularna aktywność fizyczna również poprawia dolegliwości jakie powoduje przewlekła niewydolność żylna.

Przewlekła niewydolność żylna może wymagać także leczenia uciskowego: specjalne pończochy, opaski oraz masaże, które dobiera lekarz. Obecnie dostępne leki pochodzenia roślinnego mają wątpliwą skuteczność, ale można spróbować je w praktyce. W przypadku zakrzepicy żył głębokich należy ją odpowiednio leczyć przeciwkrzepliwie. Przewlekła niewydolność żylna może być leczona zabiegowo – usuwanie żylaków, odbarczenie uciśniętej żyły, plastyka zastawek żylnych. Leczenie owrzodzeń podudzi wymaga długotrwałej i specjalistycznej terapii.

Piotr Bręborowicz, 2009-07-25
aktualizacja: 2010-11-27