Nadciśnienie płucne to trudny przeciwnik

Nadciśnienie płucne to wzrost średniego ciśnienia w tętnicy płucnej ponad 25mmHg w spoczynku i 30mmHg w czasie wysiłku. Nadciśnienie płucne to na szczęście rzadka choroba. Wyróżniamy pierwotne nadciśnienie płucne o nieznanej przyczynie oraz wtórne do wielu różnych chorób.

Nadciśnienie płucne powstaje w przebiegu chorób zajmujących tętnice płucne (np. wady serca z przeciekiem lewo-prawym, choroby tkanki łącznej, HIV). Nadciśnienie płucne występuje również na skutek przeniesienia zwiększonego ciśnienia w lewej części serca (choroby zastawek, przedsionka i komory). Choroby płuc oraz stany wywołujące hipoksję (niskie ciśnienie tlenu we krwi) również wywołują nadciśnienie płucne. Kolejną, dość częstą przyczyną powodującą nadciśnienie płucne jest zatorowość płucna, zwłaszcza nieleczona.

Nadciśnienie płucne objawia się przede wszystkim dusznością wysiłkową, a następnie spoczynkową, łatwym męczeniem się oraz omdleniami w czasie wysiłku, czasami występują bóle w klatce piersiowej. Z czasem w nadciśnienie płucne doprowadza do niewydolności prawokomorowej serca i związanych z tym objawów – głównie obrzęków. Obecne są też objawy choroby wywołującej nadciśnienie płucne: sinica i pałeczkowatość palców przy wadach serca i chorobach płuc; objawy niewydolności żylnej w przewlekłej zatorowości płucnej; objawy skórne, stawowe, objaw Raynauda w chorobach tkanki łącznej, i inne.

Nadciśnienie płucne wymaga wysokospecjalistycznej diagnostyki w wybranych ośrodkach. W przypadku gdy podejrzewa się nadciśnienie płucne należy wykonać ECHO serca, które jest najlepszą metodą weryfikacji oraz wstępnej oceny nasilenia, jak również daje często odpowiedź jaka jest przyczyna schorzenia. Istotne nadciśnienie płucne wymaga weryfikacji i oceny reaktywności naczyń płucnych (spadek ciśnienia po lekach) w cewnikowaniu prawostronnym.

Nadciśnienie płucne zawsze wymaga ustalenia przyczyny, dlatego oprócz powyższych badań wykonuje się badania krwi, RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową, scyntygrafię płuc, badania czynnościowe płuc i inne zależnie od potrzeby.

Nadciśnienie płucne dzielimy na łagodne – średnie ciśnienie w tętnicy płucnej >25-35mmHg; umiarkowane - >35-45; ciężkie >45mmmHg. Pierwotne nadciśnienie płucne rokuje bardzo źle. Inne jego postacie, zależnie od choroby podstawowej i zaawansowania jakie osiągnęło nadciśnienie płucne. Jeśli możliwe należy usunąć przyczynę powodującą nadciśnienie płucne, a więc np. skorygować wadę serca, usunąć zakrzepy z tętnicy płucnej. Należy ograniczyć wysiłek fizyczny, unikać przebywania na dużych wysokościach i latania samolotem.

Jeśli w cewnikowaniu tętnicy płucnej udowodniono reaktywność naczyń płucnych stosuje się antagonistów wapnia. Jeśli leczenie to nie przynosi efektu albo reaktywność naczyń jest słaba lub jej brak wskazane są leki o działaniu hamującym przebudowę naczyń (przerost ściany) do których należą: sildenafil, bosentan i prostanoidy (np. Iloprost). U większości chorych stosuje się leczenie przeciwkrzepliwe (raczej nie w zespole Eisenmengera tj. z odwróceniem przecieku wewnątrzsercowego – początkowo lewo-prawy potem prawo-lewy). Nadciśnienie płucne spowodowane hipoksemią zwykle dobrze reaguje na tlenoterapię. Jeżeli nadciśnienie płucne doprowadziło do niewydolności serca stosuje się leki moczopędne i czasami digoksynę.

W przypadku ciężkiej niewydolności prawokomorowej serca można u części chorych wykonać paliatywny zabieg polegający na przedziurawieniu drogą przezskórną przegrody międzyprzedsionkowej (septostomia). Zabieg ten powoduje przepływ części nieutlenowanej krwi do lewej części serca z ominięciem płuc. Ostateczną deską ratunku chorych na nadciśnienie płucne jest przeszczepienie płuc i serca, jednak zabieg ten jest mało dostępny, a przeżywalność po zabiegu krótka.

Nadciśnienie płucne jest do uniknięcia, w niektórych przypadkach – należy odpowiednio wcześnie rozpoznać i leczyć wady serca, zakrzepicę żył głębokich i zatorowość płucną. Do profilaktyki należy także rzucenie palenia tytoniu, wczesne i skuteczne leczenie chorób układu oddechowego i zapobieganie infekcji HIV.

Piotr Bręborowicz, 2009-07-26
aktualizacja: 2010-11-27