Cholesterol dobry i zły. Jaki ma wpływ na serce? Kiedy leczyć wysoki cholesterol?

Co to jest hiperlipidemia, wysoki cholesterol?

Hiperlipidemie to zaburzenia polegające na zwiększonej zawartości (stężeniu) różnych tłuszczy w surowicy krwi. Znaczenie mają dwie grupy tłuszczy: cholesterol z podziałem na “dobry” – HDL-cholesterol i “zły” – LDL-cholesterol oraz trójglicerydy. Wysoki cholesterol i trójglicerydy są wynikiem przede wszystkim nieprawidłowej diety, siedzącego trybu życia i związanej z tym otyłości. Wysoki cholesterol może być skutkiem defektów genetycznych, zwłaszcza u  ludzi rasy białej. Wpływu genów na wysoki cholesterol nie należy jednak przeceniać. Rodzinna hiperlipidemia mieszana występuje u 1 na 100 ludzi, rodzinna hipercholesterolemia u 1 na 500. 

Rodzaje hiperlipidemii

1) Hipercholesterolemia – wysoki całkowity cholesterol
lub LDL- cholesterol.

2) Hiperlipidemia mieszana – wysoki cholesterol całkowity
lub LDL- cholesterol oraz podwyższone trójglicerydy.

3) Hipertriglicerydemia – podwyższone trójglicerydy.


Poniżej podajemy wartości stężenia we krwi, których cholesterol i trójglicerydy nie powinny przekraczać wg zaleceń Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2003r:

Dla ludzi zdrowych i chorych umiarkowanego ryzyka - SCORE<5%:

                                                stare jednostki          nowe jednostki

cholesterol całkowity (TC)           < 190 mg/dl *           < 5,0 mmol/l
LDL- cholesterol                          < 115 mg/dl              < 3,0 mmol/l
HDL- cholesterol u mężczyzn        > 40 mg/dl               > 1,0 mmol/l
                           u kobiet          > 45 mg/dl               > 1,2 mmol/l
trójglicerydy                               < 150 mg/dl             < 1,7 mmol/l

* mg/dl = mg%

Dla ludzi z grupy bardzo wysokiego ryzyka - SCORE >=5 - <10%:

                                                stare jednostki          nowe jednostki

cholesterol całkowity (TC)           < 175 mg/dl *           < 4,5 mmol/l
LDL- cholesterol                          < 100 mg/dl *          < 2,5 mmol/l
HDL- cholesterol u mężczyzn        > 40 mg/dl               > 1,0 mmol/l
                           u kobiet          > 45 mg/dl               > 1,2 mmol/l
trójglicerydy                               < 150 mg/dl             < 1,7 mmol/l

* mg/dl = mg%

Dla ludzi z grupy bardzo wysokiego ryzyka - SCORE >=10% lub rozpoznaną miażdżycą - np  chorobą wieńcową lub z cukrzycą:

                                                stare jednostki          nowe jednostki

cholesterol całkowity (TC)           < 175 mg/dl *           < 4,5 mmol/l
LDL- cholesterol                          < 70 mg/dl                 < 2,5 mmol/l
HDL- cholesterol u mężczyzn        > 40 mg/dl               > 1,0 mmol/l
                           u kobiet          > 45 mg/dl               > 1,2 mmol/l
trójglicerydy                               < 150 mg/dl             < 1,7 mmol/l

* mg/dl = mg%

Wysoki cholesterol - objawy

Hiperlipidemie (w tym wysoki cholesterol) są niebolesne, dopiero ich skutki w postaci choroby niedokrwiennej serca, chromania przestankowego (bóle nóg w czasie chodzenia), udary mózgu dają znać o sobie. Widocznymi objawami jakie powoduje wysoki cholesterol są tzw. żółtaki cholesterolowe – białożółte, wypukłe plamki tworzące się u niektórych osób w kącikach oczu, na powiekach, łokciach, kolanach i ścięgnach Achillesa. Inną dobrze widoczną cechą jest otyłość, z którą hiperlipidemie idą w parze.

Wysoki cholesterol - następstwa

Wysoki cholesterol, choć niebolesny, powoduje przyspieszony rozwój miażdżycy. Jej konsekwencją jest rozwój choroby niedokrwiennej serca, chromanie przestankowe, udary mózgu, które mogą prowadzić do znacznego upośledzenia sprawności, utraty pracy, konieczności ograniczenia swojej aktywności, a nawet przedwczesnej śmierci (najczęściej w wyniku zawału serca). W wielu przypadkach można jednak temu zapobiec wcześnie rozpoznając hiperlipidemię i podejmując właściwe leczenie, a zwłaszcza zdrowy styl życia, który istotnie wpływa na cholesterol.

Wysoki cholesterol - badania

- Oznaczenie tzw. gospodarki lipidowej – tj. cholesterol całkowity, cholesterol-LDL i cholesterol-HDL, trójglicerydy oraz stężenie cukru (glukozy) w surowicy krwi. Badanie to wykonuje się na czczo po 12 godzinnym głodzie (kolacja przed 20:00). Obecnie wykonuje się także oznaczenia po posiłkach.
- W specjalnych przypadkach dodatkowo oznacza się białka transportowe i enzymatyczne biorące udział w gospodarce lipidowej. Te badania wykonywane są czasami u chorych, u których wysoki cholesterol ma szczególne tło genetyczne.

Wysoki cholesterol - leczenie

Bardzo ważna jest zmiana stylu życia! Osoby otyłe powinny podjąć odchudzanie się. Należy rygorystycznie przestrzegać diety niskotłuszczowej. Bezwzględnie należy zaprzestać palenia papierosów czy fajki. Dotyczy to również członków rodziny! Pod kontrolą lekarza należy dostosować rodzaj i intensywność wysiłku fizycznego.
Jeśli zmiana stylu życia i zastosowanie właściwej diety nie przyniosą spodziewanego rezultatu w ciągu 6-12 miesięcy, lub cholesterol jest bardzo wysoki, należy rozważyć rozpoczęcie podawania leków hipolipemizującuch (obniżających cholesterol i trójglicerydy). U pacjentów z chorobą niedokrwienną serca leczenie farmakologiczne należy rozpocząć wcześniej.

Piotr Bręborowicz, 2001.07_04
aktualizacja: 2013-11-23

Wysoki cholesterol - co trzeba wiedzieć?

Wysoki cholesterol to podstępny przeciwnik. Co trzeba wiedzieć, aby radzić sobie z nim jak najlepiej? »

Wysoki cholesterol

Wysoki cholesterol to powszechny problem. Terapia jest żmudna i często rodzi wiele pytań, które są najważniejsze? »

Wysoki cholesterol - co robić gdy...

Wysoki cholesterol - co robić w szczególnych sytuacjach »