Nadciśnienie tętnicze (Hypertonia arterialis) – cichy zabójca

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi. Nadciśnienie tętnicze rozpoznajemy gdy zmierzone wartości wynoszą 140/90mmHg lub powyżej. Na nadciśnienie tętnicze chorują najczęściej osoby po 50 roku życia, zwłaszcza osoby otyłe, prowadzące siedzący tryb życia. Duży wpływ na to czy wystąpi nadciśnienie tętnicze ma także palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, częste sytuacje stresowe oraz predyspozycja wrodzona tzn. gdy nadciśnienie tętnicze występuje u członków rodziny (rodzice, rodzeństwo).

Nadciśnienie tętnicze - objawy

Podstawowym objawem jest podwyższenie się ciśnienia tętniczego krwi skurczowego (górnego) powyżej 139 mmHg lub/i rozkurczowego (dolnego) powyżej 89 mmHg. Podwyższenie ciśnienia może występować stale lub okresowo (potocznie zwane jest ciśnieniem skaczącym). Nadciśnienie tętnicze może przez wiele lat rozwijać się skrycie, nie dając żadnych dolegliwości. Dlatego też należy okresowo badać sobie ciśnienie tętnicze! Pierwszymi objawami jakie powoduje nadciśnienie tętnicze mogą być złe samopoczucie, osłabienie, uporczywe bóle głowy (zwłaszcza w jej tylnej części) oraz krwawienia z nosa. W miarę upływu lat nieleczone nadciśnienie tętnicze powoduje uszkodzenia różnych narządów co prowadzi do powikłań tej choroby (patrz następstwa).

Nadciśnienie tętnicze - następstwa

Wieloletnie nadciśnienie tętnicze (5-15 lat) może prowadzić do powikłań w postaci: zawału serca, udaru mózgu (wylew), uszkodzenia nerek i wzroku. Nadciśnienie tętnicze może prowadzić do znacznego upośledzenia sprawności i może wiązać się z utratą pracy, koniecznością ograniczenia swojej aktywności. Nadciśnienie tętnicze może też doprowadzić do przedwczesnej śmierci, najczęściej w wyniku zawału serca lub udaru mózgu. W wielu przypadkach można jednak temu zapobiec, wcześnie rozpoznając nadciśnienie tętnicze i podejmując właściwe leczenie i zdrowy styl życia!

Nadciśnienie tętnicze - badania

- Regularne pomiary ciśnienia – optymalnie 2-3 razy w tygodniu. Pomiar należy wykonywać rano, w południe i wieczorem, a wyniki zapisywać w zeszycie, aby lekarz mógł stwierdzić czy nadciśnienie tętnicze jest kontrolowane i dobrać właściwe dawki leków. Dostępne są różne cieśnieniomierze (sprawdź rodzaje aparatów do pomiaru ciśnienia). Prawidłowo pomiar wykonuje się po co najmniej 5 min. odpoczynku, który nie był poprzedzony wypaleniem papierosa ani spożyciem posiłku. Ważna jest też szerokość mankietu: 12-14 cm, a u osób otyłych powinien być szerszy.
- Gdy nie stwierdza się nieprawidłowych wartości ciśnienia, a istnieje podejrzenie, że występuje nadciśnienie tętnicze, można założyć aparat do całodobowego pomiaru ciśnienia tętniczego – tzw. “holter ciśnieniowy”.
- U każdego chorego na nadciśnienie tętnicze należy wykonywać okresowo zwykłe badanie EKG.
- Okresowo powinno się wykonywać badanie ECHO serca, aby ocenić czy nadciśnienie tętnicze nie spowodowało przerostu serca.
- Zgodnie z zaleceniami należy co 1-2 lata przeprowadzić badanie dna oka, aby ocenić czy nadciśnienie tętnicze nie doprowadziło do uszkodzenie siatkówki.
- Okresowo powinno się wykonywać badania funkcji nerek: poziom kreatyniny, elektrolitów, badanie moczu oraz mikroalbuminurię, ponieważ nadciśnienie tętnicze może prowadzić do uszkodzenia nerek.
- W każdym przypadku powinno się również okresowo badać poziom cukru, cholesterolu i innych tłuszczy.

Nadciśnienie tętnicze - leczenie

Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba cywilizacyjna, a więc najważniejsza jest zmiana stylu życia! Należy prawidłowo się odżywiać, o ile to możliwe, utrzymywać wagę ciała w prawidłowych granicach, a osoby otyłe powinny podjąć odchudzanie. Bezwzględnie należy zaprzestać palenia papierosów czy fajki. Dotyczy to również członków rodziny! Należy zaprzestać nadużywania alkoholu i stosować dietę z ograniczeniem zawartości soli kuchennej. Należy leczyć współistniejące choroby takie jak: cukrzyca, podwyższony cholesterol i inne. Pod kontrolą lekarza należy dostosować rodzaj intensywność wysiłku fizycznego.

U chorych na nadciśnienie tętnicze bardzo ważna jest stała kontrola ciśnienia oraz stały nadzór lekarski nad leczeniem. Przepisane leki należy przyjmować ciągle, nawet jeśli ciśnienie tętnicze jest prawidłowe, gdyż ich zadaniem jest nie dopuszczać do gwałtownych, niebezpiecznych skoków ciśnienia.

Nadciśnienie tętnicze początkowo wymaga 1-2 leków, z czasem zwykle potrzeba ich więcej. Leki najczęściej używane w przewlekłym leczeniu chorych na nadciśnienie tętnicze to:
- ACE-inhibitory – leki pierwszego wyboru.
- Sartany – leki pierwszego wyboru, zwłaszcza przy nietolerancji ACE-inhibitorów.
- Antagoniści wapnia – leki pierwszego wyboru.
- Leki moczopędne – tanie, ale trochę kłopotliwe.
- Beta-blokery – u niektórych chorych leki pierwszego wyboru.
- Alfa-blokery – wskazane w niektórych przypadkach.
- Inne – indywidualnie dostosowane dla potrzeb chorego.

Zwykle przepisuje się pacjentowi doraźny lek do "awaryjnego" obniżania wysokiego ciśnienia - dwa najczęściej używane to kaptopril i nitrogliceryna.

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, leczoną do końca życia. W niektórych przypadkach, kiedy istnieje usuwalna przyczyna nadciśnienia (nadczynność tarczycy, choroby nerek i inne), po jej usunięciu istnieje możliwość trwałego jego wyleczenia.

· Masz nadciśnienie tętnicze? kliknij tutaj aby znaleźć kardiologa

Piotr Bręborowicz, 2002 02.20
aktualizacja: 2010-11-27

Ciśnienie tęnicze krwi

Jakie są prawidłowe wartości ciśnienia krwi? Jak je prawidłowo zmierzyć? Kiedy rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze? »

Aparaty do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi

W sprzedaży znajduje się wiele typów ciśnieniomierzy. Który wybrać aby dobrze kontrolować nadciśnienie tętnicze? »

Badanie dna oka

Dlaczego kardiolodzy tak często kierują swoich pacjentów do okulisty? Jakie zmiany powoduje nadciśnienie tętnicze? »

Nadciśnienie tętnicze - co trzeba wiedzieć?

Nadciśnienie tętnicze komplikuje życie. Co trzeba wiedzieć, aby radzić sobie jak najlepiej? »

Nadciśnienie tętnicze - o co pytać lekarza?

Nadciśnienie tętnicze czasami wymaga skomplikowanej terapii i diagnostyki, która często rodzi wiele pytań, które są najważniejsze? »

Nadciśnienie tętnicze- co robić gdy...

Nadciśnienie tętnicze niesie szereg dolegliwości i ograniczeń w życiu codziennym. Warto wiedzieć co robić w szczególnych sytuacjach »