Dławica piersiowa (dusznica bolesna , angina pectoris) – najczęściej występujący objaw choroby naczyń wieńcowych

Co to jest dławica piersiowa?

Jest to choroba spowodowana niedokrwieniem mięśnia serca. Chorują najczęściej osoby po 40 roku życia, zwłaszcza mężczyźni, choć po 65 roku życia kobiety chorują równie często. Ryzyko zachorowania jest wielokrotnie większe u osób z tzw. czynnikami ryzyka, do których zaliczamy: palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, podwyższony cholesterol, występowanie choroby u członków rodziny (rodzice, rodzeństwo).

Dławica piersiowej - objawy

Choroba objawia się przede wszystkim bólami w klatce piersiowej podczas wykonywania wysiłku (szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach). Bóle te ustępują w ciągu kilku minut po zaprzestaniu wysiłku lub po zażyciu nitrogliceryny. Występują również w sytuacjach stresowych, w czasie posiłków, przy zmianie pogody, przy nagłej zmianie temperatury otoczenia i mają charakter tępy, rozpierający, rozrywający, ściskający, duszący, palący, rwący. Zlokalizowane są za mostkiem lub po lewej stronie klatki piersiowej (rzadko z prawej). Bóle te mogą promieniować (rozchodzić się) do lewego barku, ramienia, łokcia, dłoni, gardła, szczęki lub pleców. Zamiast bólu można również odczuwać duszność (“skrócenie oddechu”), uczucie ciężaru na klatce piersiowej. W niektórych przypadkach dolegliwości mają charakter nietypowy i trudno je rozpoznać. UWAGA! Jeżeli bóle są długotrwałe, silne, pojawiają się w spoczynku (bez wysiłku) i w nocy, to jest to bardzo niepokojący sygnał zagrożenia zawałem serca (potocznie zwanego atakiem serca). Jest to tzw. dławica piersiowa niestabilna (potocznie nazywana stanem przedzawałowym lub przedzawałem).

Dławica piersiowej - następstwa

Choroba ta może prowadzić do znacznego upośledzenia sprawności i może wiązać się z utratą pracy, koniecznością ograniczenia swojej aktywności. Może też prowadzić do przedwczesnej śmierci, najczęściej w wyniku zawału serca. W wielu przypadkach można jednak temu zapobiec, wcześnie rozpoznając chorobę i podejmując właściwe leczenie i zdrowy styl życia!

Dławica piersiowa - badania

- U każdej osoby z bólami w klatce piersiowej należy wykonać zwykłe badanie EKG.
- U osób z nietypowymi dolegliwościami, w celu oceny zaawansowania choroby, wykonuje się test wysiłkowy.
- U osób z nasilonymi objawami, u osób aktywnych zawodowo oraz tych po zawale serca należy rozważyć koronarografię.
- W szczególnych przypadkach można także wykonać badanie SPECT lub wysiłkowe badanie ECHO serca.
- W każdym przypadku powinno się również okresowo badać poziom cukru, cholesterolu i innych tłuszczy oraz ciśnienie tętnicze krwi.
 UWAGA! Szeroko reklamowana wektorokardiografia jest zdaniem kardiologów badaniem zupełnie bezużytecznym w diagnostyce tej choroby!

Dławica piersiowej - leczenie

Najważniejsza jest zmiana stylu życia! Należy prawidłowo się odżywiać, o ile to możliwe utrzymywać wagę ciała w prawidłowych granicach. Bezwzględnie należy zaprzestać palenia papierosów czy fajki. Dotyczy to również członków rodziny! Należy leczyć współistniejące choroby takie jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol i inne. Pod kontrolą lekarza należy dostosować rodzaj wysiłku fizycznego.

Leki najczęściej stosowane w leczeniu tej choroby to:
- Aspiryna – powinna być stosowana w małej dawce u każdego chorego, o ile nie ma przeciwwskazań.
- Nitrogliceryna – w tabletkach lub aerozolu (spray). Powinien posiadać ją każdy człowiek z tą chorobą – może ona uratować życie, a na pewno pomoże radzić sobie z bólami!
- Nitraty – stosowane są w celu zapobiegania bólom u większości chorych.
- Beta-blokery – u niektórych chorych.
- Inne – indywidualnie dostosowane do potrzeb każdego pacjenta.

Leczenie zabiegowe:
- Angioplastyka (potocznie zwana balonikowaniem)
- ,,By-passy”
- Przeszczep serca
- Laseroterapia

Dławica piersiowej - co robić gdy...

- lekarz rodzinny rozpozna dławicę piersiową? Należy poprosić o skierowanie do specjalisty kardiologa.
- wystąpi ból? Należy przerwać wykonywaną czynność; usiąść lub położyć się w dobrze wentylowanym pomieszczeniu (otworzyć okno). O ile nie ma przeciwwskazań (zapytaj lekarza, przeczytaj ulotkę), należy zażyć nitroglicerynę lub jej odpowiednik. Jeśli ból nie ustępuje w ciągu 15 minut odpoczynku (pierwszy ból w życiu – 5 minut), należy wezwać pogotowie.
- bóle są bardzo silne, występują przy niewielkich wysiłkach (mycie, jedzenie, spacer), nasilają się od pewnego czasu i pojawiają się w spoczynku.  Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem i zapytać czy nie widzi wskazań do koronarografii.
- bóle pojawiają się ponownie po leczeniu zabiegowym? Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje podejrzenie ponownego zwężenia tętnicy wieńcowej.
- leki są za drogie? Warto poprosić lekarza, żeby zapisał tańsze ich odpowiedniki. Istnieje bardzo duży wybór leków, a lekarz, kierując się dobrem pacjenta, zapisuje jak najlepsze lekarstwa, które są jednak droższe od starszych poprzedników.
- chcemy wyjechać na wycieczkę, wczasy? Warto zapytać lekarza czy nie jest to zbyt ryzykowne. Na pewno trzeba zaopatrzyć się w zapas leków. Należy też sprawdzić czy istnieje możliwość otrzymania pomocy lekarskiej w miejscu, do którego się udajemy. Warto mieć przy sobie telefon komórkowy.

Dławica piersiowej - o co pytać lekarza?

- O stan zaawansowania choroby. Należy wiedzieć jak duży wysiłek fizyczny można wykonać w miarę bezpiecznie.
- O ewentualne badania dodatkowe: test wysiłkowy, koronarografię.
- O możliwość leczenia zabiegowego. Jest to najskuteczniejsza metoda poprawiająca sprawność oraz zapobiegająca wystąpieniu zawału serca.
- O ewentualne działania uboczne przepisywanych leków. Każdy lek może wywoływać różne uboczne działania. Należy poinformować lekarza o wszystkich swoich chorobach i dolegliwościach choćby wydawały się bez związku z chorobą serca. Przyjmowane leki mogą mieć zły wpływ na inne organy.
- Mężczyźni zażywający Viagrę powinni o tym powiedzieć lekarzowi. Jest to bardzo ważne, gdyż Viagra zażywana z nitrogliceryną lub innymi nitratami może wywołać powikłania.
- O poziom cholesterolu, cukru, wartość ciśnienia tętniczego krwi. Są to czynniki ryzyka wymagające leczenia w razie podwyższonych wartości.
- O dietę. Bardzo ważne jest prawidłowe odżywianie się w celu utrzymania prawidłowych wartości poziomu cholesterolu, cukru, ciśnienia tętniczego krwi.
- O ewentualne leczenie uzależnienia od nikotyny. Dostępne są obecnie leki wspomagające rzucanie palenia.


Dławica piersiowej - co trzeba wiedzieć?

· Jest to choroba przewlekła.  Wymaga więc stałej kontroli i leczenia. Nigdy nie wolno zaprzestawać przyjmowania leków, gdy samopoczucie się poprawia.
· Dawki, rodzaj i ilość leków często się zmieniają. Zmiany te są niezbędne w celu uzyskania jak najlepszego stanu zdrowia. Sok grejpfrutowy jest zakazany dla pacjentów przyjmujących wiele różnych leków.
· Nie należy rezygnować z wysiłku fizycznego. Jest on bardzo pożądany, ale jego rodzaj i intensywność należy ustalić z lekarzem.
· Chorzy z niewydolnością serca muszą ograniczyć ilość wypijanych płynów oraz spożycie soli kuchennej. Należy o to zapytać lekarza.
· Dostępnych jest obecnie bardzo wiele leków. Każdy ma prawo prosić lekarza o zapisanie tańszych lub droższych specyfików.
· Apteki mają obowiązek (choć rzadko go wypełniają) informować o tańszych odpowiednikach oraz wydać je zamiennie na żądanie. Wiele leków jest produkowanych przez licznych producentów krajowych i zagranicznych, a ceny różnią się często znacznie.
· Apteki narzucają różne marże! Warto sprawdzić cenę leków w kilku aptekach przed wykupieniem recept.
· Obecnie szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna) przed zabiegami nie jest finansowane przez kasy chorych. Warto się jednak szczepić na własny koszt, nawet jeśli się nie choruje. Daje to zabezpieczenie w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.
· Grypa u osób z chorobami układu krążenia częściej prowadzi do powikłań, dlatego szczepionka przeciw tej infekcji zalecana jest u tych chorych  co roku.

Piotr Bręborowicz, 2002-02-20
aktualizacja: 2010-11-27