Ciąża i serce czyli problemy kardiologiczne w ciąży

Ciąża i poród to spore obciążenie układu krążenia, który musi podołać zapotrzebowaniu na tlen i składniki odżywcze matki i dziecka.

Ciąża może indukować sporadycznie pewne problemy kardiologiczne takie jak: nadciśnienie indukowane ciążą, cukrzyca ciężarnych, zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna, kardiomiopatia połogowa i zawał serca (wyjątkowo rzadko). Dlatego każda prawidłowo przebiegająca ciąża wymaga nadzoru ginekologa-położnika, który w razie potrzeby skieruje ciężarną na konsultację kardiologiczną.

Ciąża może nasilać dolegliwości związane z chorobami układu krążenia, takie jak zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa.

W przypadkach zaawansowanych schorzeń serca, ciąża może stanowić poważne zagrożenie życia matki. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę jest pierwotne nadciśnienie płucne, zespół Eisenmengera, ciężka niewydolność serca (III i IV stopień wg NYHA), nieskorygowana sinicza wada serca, zespół Marfana z poszerzeniem opuszki aorty =>40mm.
U takich chorych niezbędna jest skuteczna antykoncepcja, a w razie zajścia w ciążę należy rozważyć jej zakończenie.

Jeśli kobieta z wadą serca lub inną poważną chorobą układu krążenia planuje ciążę powinna skonsultować się z kardiologiem zajmującym się tą problematyką aby ocenić ryzyko związane z ciążą, oraz szansę dziedziczenia choroby przez potomstwo, rokowanie co do długości życia (szansa na wychowanie dziecka). Należy przedyskutować optymalny czas zajścia w ciążę, ewentualne leczenie zabiegowe przed ciążą, ustalenie leczenia, które będzie bezpieczne dla płodu i ustalenie wizyt kontrolnych, a w końcowym etapie wybór czasu i sposobu porodu.

Należy pamiętać, że wiele leków jest przeciwwskazanych w czasie ciąży i nie należy ich stosować. Są jednak sytuacje, kiedy potencjalnie szkodliwych leków dla płodu nie można odstawić z powodu zbyt wielkiego ryzyka powikłań u matki. Przykładem jest leczenie przeciwkrzepliwe u chorych z wszczepioną sztuczną zastawką serca, które zaszły w ciążę. Chore te wymagają stałego, prawidłowo prowadzonego leczenia przeciwkrzepliwego ze względu na ryzyko zakrzepu krwi na sztucznym materiale, który może doprowadzić do uszkodzenia zastawki i śmierci chorej. Takie ciężarne, również powinny być prowadzone przez doświadczonych kardiologów. Są różne metody takiego leczenia w czasie ciąży, które z jednej strony musi skutecznie zapobiegać zakrzepicy, z drugiej powinno być najbezpieczniejsze dla płodu.

Piotr Bręborowicz, 2008-10-25
aktualizacja: 2008-10-25