Niskie ciśnienie tętnicze krwi (niedociśnienie, hipotonia)

Niskie ciśnienie tętnicze krwi (hipotonia, niedociśnienie) stwierdzamy gdy ciśnienie skurczowe jest mniejsze niż 100mmHg u kobiet, a 110mmHg u mężczyzn. (WHO 1978).

Opisywane w Internecie pierwotne niskie ciśnienie tętnicze krwi (hipotonia konstytucjonalna) nie jest w zasadzie uznawane przez medycynę za chorobę (z wyjątkiem Austrii i Niemiec), dlatego trudno znaleźć informacje w książkach medycznych. Konstytucjonalna hipotonia jest dość częstym zjawiskiem. Szacuje się, że niskie ciśnienie - niedociśnienie występuje u co najmniej kilku procent ludzi.

Pierwotne niskie ciśnienie ma nieznaną przyczynę. Niskie ciśnienie występuje głównie u ludzi młodych, szczupłych, częściej kobiet, zwłaszcza drobnej budowy (niska waga). Pierwotne niskie ciśnienie występuje częściej u osób prowadzących siedzący tryb życia i to właśnie zbyt mała aktywność jest uważana za główną przyczynę. Innymi rozważanym czynnikami mogącymi odpowiadać za niedociśnienie jest zmniejszone przyjmowanie płynów, rozregulowany nerwowy system autonomiczny, czy nieprawidłowe działanie receptorów ciśnienia.

Wielu ludzi dobrze toleruje niskie ciśnienie, problem pojawia się gdy wywołuje uciążliwe objawy. Niskie ciśnienie tętnicze krwi (hipotonia, niedociśnienie) objawia się przede wszystkim osłabieniem, zmęczeniem, sennością, brakiem energii życiowej, niemożnością wykonywania długotrwałego wysiłku, bólami i zawrotami głowy. Osoby cierpiące na niskie ciśnienie zgłaszają także kołatania serca, szumy uszne, zaburzenia widzenia i ziębnięcie, zwłaszcza kończyn. Niskie ciśnienie może być związane z labilnością emocjonalną, depresją, spowolnieniem procesów myślowych, zaburzeniami koncentracji i pamięci. Może też występować duszność, zwiększona potliwość czy większa wrażliwość na ból.

Chociaż konstytucjonalne niskie ciśnienie związane jest z niskim ryzykiem sercowo naczyniowym, może jednak wpływać negatywnie na samopoczucie fizyczne i psychiczne.

W literaturze medycznej można natomiast znaleźć opisy poniższych zaburzeń:

- Hipotonia ortostatyczna – to spadek ciśnienia o przy zmianie pozycji z leżącej/siedzącej na stojącą o >=20mmHg w przypadku ciśnienia skurczowego i >=10mmHg rozkurczowego. Hipotonia ortostatyczna częściej występuje u ludzi starszych, zwłaszcza przyjmujących leki obniżające ciśnienie krwi i jest częstą przyczyną omdleń w tej grupie pacjentów. Hipotonia ortostatyczna może być też efektem alkoholizmu. Samoistna hipotonia ortostatyczna zdarza się rzadko. Objawy pojawiają się przy zmianie pozycji, zwłaszcza gwałtownej.

- Hipotonia wtórna – stałe, lub pozycyjne niskie ciśnienie, które jest efektem wielu różnych schorzeń układu krążenia, hormonalnego czy nerwowego.

Hipotonia - niskie ciśnienie jest łatwo rozpoznawalne, wystarczy kilkakrotnie zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi oraz wykonać próbę ortostatyczną – pomiar ciśnienia i tętna w pozycji leżącej, następnie po 1 minucie od przyjęcia pozycji stojącej. Jeśli niedociśnienie jest wątpliwe można posłużyć się całodobowym pomiarem ciśnienia tętniczego („holter ciśnieniowy”). W przypadku występowania omdleń, pomocny może być tilt test. Zadaniem lekarza rodzinnego jest ocena na podstawie wywiadu i badania czy jest to niedociśnienie pierwotne, czy wtórne niskie ciśnienie, które wymaga dalszej diagnostyki u odpowiednich specjalistów.

Hipotonia konstytucjonalna jest często oporna na leczenie. Bardzo ważne jest zwiększenie aktywności fizycznej i dobowej ilości wypijanych płynów (w tym zawierających kofeinę), oraz spożywanej soli kuchennej.
Leki (midodryna, fludrokortyzon) stosuje się, gdy powyższe postępowanie nie przynosi efektu, jednak efekty farmakoterapii są słabe i często krótkotrwałe. Hipotonia ortostatyczna wymaga przed wszystkim skorygowania dawek leków odpowiedzialnych za jej wystąpienie oraz unikanie sytuacji wyzwalających objawy – czyli należy stopniowo, powoli zmieniać pozycję ciała. W niektórych przypadkach pomocny może być trening ortostatyczny. Wtórne niedociśnienie leczy się przyczynowo.

· Występuje u Ciebie niskie ciśnienie -  hipotonia? kliknij tutaj aby znaleźć kardiologa

Piotr Bręborowicz, 2008-12-26
aktualizacja: 2010-10-15