Rozrusznik serca (stymulator serca) - wszczepienie

Umów kontrolę w Poznaniu>>>

Co to jest rozrusznik serca?

Rozrusznik serca to miniaturowe urządzenie dbające by serce nie biło zbyt wolno, nowoczesne rozruszniki także zapobiegają i przerywają arytmie, poprawiają skurcz serca. Rozrusznik zasilany przez baterię, której trwałość wynosi średnio od 5 do 15 lat. Istnieje wiele typów rozrusznika przystosowanych do różnych potrzeb zależnie od rodzaju schorzenia. Rozrusznik serca wszczepia się chorym ze zbyt wolną pracą serca (bloki serca, bradykardia, choroba węzła zatokowego, intensywne leczenie szybkich arytmii serca). Wszczepienie rozrusznika serca to zabieg polegający na wszyciu pod skórę klatki piersiowej tego urządzenia. Rozrusznik (stymulator) łączy się z sercem za pomocą 1, 2 lub 3 przewodów nazywanych elektrodami, które wprowadza się do serca przez żyłę. Obecnie wprowadzono także niewielkie urządzenie wszczepiane bezpośrednio w ścianę prawej komory serca (zastosowanie ograniczone ? jest to to urządzenie jednojamowe).

Rozrusznik serca - kwalifikacja

Do zabiegu wszczepienia rozrusznika serca powinien pacjenta zakwalifikować lekarz kardiolog. 
Kwalifikowane są dwie grupy chorych: 1) chorzy przebywający w szpitalu ze wskazań nagłych, 2) chorzy ?ambulatoryjni? ? zapobiegawczo w celu uniknięcia powstania nagłego zwolnienia pracy serca lub poprawy wydolności wysiłkowej w przypadku przewlekłej bradykardii.
Należy wykonać: EKG, czasami EKG metodą Holtera, lub test wysiłkowy w celu dobrania właściwego rozrusznika. ECHO serca pozwala ocenić anatomię serca i uniknąć niespodzianek w czasie zabiegu.

Rozrusznik serca - przygotowanie do planowej implantacji

Przed każdym badaniem inwazyjnym i zabiegiem, z wyjątkiem sytuacji ratujących życie, warto wykonać szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna). Warto się szczepić, nawet jeśli się nie choruje. Jest to szczególnie ważne w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.
Należy oznaczyć grupę krwi i wykonać podstawowe badania: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, RTG klatki piersiowej
Zwykle wskazane jest odstawienie leków przeciwkrzepliwych lub zmodyfikowanie ich dawki po konsultacji z lekarzem.
W dniu zabiegu chory jest przygotowywany w szpitalu.

Rozrusznik serca - przebieg zabiegu wszczepienia

Wszczepienie rozrusznika serca u dorosłych zwykle wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym na sali zabiegowej pod kontrolą prześwietlenia RTG. Rozpoczyna się przecięciem skóry klatki piersiowej (najczęściej po stronie lewej). Następnie wytwarza się pod skórą ?kieszonkę?, w której znajdzie się rozrusznik. Kolejnym etapem jest umocowanie 1 lub 2 elektrod w sercu, które następnie łączy się z rozrusznikiem. Po właściwym zaprogramowaniu i sprawdzeniu układu stymulującego zaszywa się go pod skórą. Zabieg trwa od 30 minut do kilku godzin. Po wszczepieniu rozrusznika serca zwykle pacjent może chodzić i jeść.

Rozrusznik serca - powikłania wszczepienia

Wszczepienie rozrusznika serca obarczone jest niewielkim ryzykiem. Możliwe są jednak powikłania, do których zaliczamy: krwawienie, zakażenie rany operacyjnej, odma opłucnowa (?spadnięcie? płuca), ale z reguły łatwo poddają się leczeniu. Poważne powikłania tj masywna zatorowość płucna, zapalenie wsierdzia czy zgon zdarzają się rzadko.

Rozrusznik serca - kontrola po zabiegu

Z reguły kilka godzin po zabiegu  lub na drugi dzień wykonuje się RTG klatki piersiowej.
Zdjęcie szwów następuje po około 7 dniach. Coraz częściej używa się szwów rozpuszczalnych, które nie wymagają usuwania.
Każdy chory z rozrusznikiem serca powinien pozostawać pod specjalistyczną kontrolą kardiologiczną, aby wychwycić ewentualne niewłaściwe działanie urządzenia oraz wyczerpywanie się baterii. Wówczas wszczepia się nowy rozrusznik serca w miejsce zużytego
Jeśli dolegliwości się nasilają lub pojawiają się na nowo, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Wizyta kontrolna polega na rozmowie z lekarzem i wykonaniu EKG. Okresowo i w sytuacjach wątpliwych przeprowadza się kontrolę działania rozrusznika specjalnym urządzeniem radiowym przykładanym do skóry nad urządzeniem.

Rozrusznik serca - co robić gdy...

- dolegliwości pojawią się ponownie po wszczepieniu rozrusznika? Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje podejrzenie niewłaściwego działania lub uszkodzenia urządzenia.
- pojawiają się: gorączka, dreszcze, zaczerwienienie i bolesność w okolicy rozrusznika? Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje podejrzenie powstania bakteryjnego zakażenia okolicy rozrusznika.
- po wszczepieniu rozrusznika serca samopoczucie pogarsza się? W przypadku wszczepienia modelu jednojamowego (VVI) tzn. z jedną elektrodą w komorze serca u osób z rytmem zatokowym istnieje możliwość powstania ?zespołu stymulatorowego?, który objawia się osłabieniem, omdleniami, bólami, zawrotami głowy, uczuciem pulsowania żył szyi itd. W takim przypadku należy dostosować program działania rozrusznika lub zmienić model na dwujamowy (DDD).
- chcemy wyjechać na wycieczkę, wczasy? Należy zapytać lekarza czy nie jest to zbyt ryzykowne. Na pewno trzeba zaopatrzyć się w zapas leków i mieć przy sobie informacje o wszczepionym rozruszniku serca. Należy też sprawdzić czy istnieje możliwość otrzymania pomocy lekarskiej w miejscu, do którego się udajemy. Warto mieć przy sobie telefon komórkowy.

Rozrusznik serca - o co pytać lekarza?

- O stan zaawansowania choroby. Warto wiedzieć jak duży wysiłek fizyczny oraz jaką pracę (prowadzenie samochodu, obsługa maszyn) można wykonywać w miarę bezpiecznie.
- O ewentualne badania dodatkowe: EKG, echokardiografię, EKG metodą Holtera.
- O częstotliwość kontroli rozrusznika serca.
- W przypadku planowanego przeprowadzenia różnych zabiegów fizykoterapeutycznych z użyciem pola elektromagnetycznego lub z przepływem prądu przez tkanki o ich wpływ na rozrusznik serca.
- O możliwość przeprowadzenia badania metodą rezonansu magnetycznego w sytuacji, kiedy to badanie jest naprawdę niezbędne (ryzyko uszkodzenia rozrusznika).
- O możliwość wszczepienia układu stymulującego kompatybilnego z rezonansem magnetycznym, jeśli wiadomo, że badania tą metodą będą niezbędne w przyszłości

Rozrusznik serca - co trzeba wiedzieć o rozruszniku?

Należy unikać silnych pół magnetycznych i elektrycznych, które mogą zmienić program urządzenia lub je uszkodzić. Nie wolno manipulować urządzeniami elektrycznymi, zwłaszcza radiowymi w pobliżu rozrusznika serca. Niektóre z zabiegów medycznych mogą również istotnie zakłócić lub uszkodzić stymulator - np. radioterapia guza w okolicy stymulatora (jeśli jest niezbędna, można przenieść układ stymulatora na drugą stronę klatki piersiowej), rezonans magnetyczny (jeśli układ stymulatora nie jest kompatybilny z rezonansem ryzyko komplikacji jest duże, ale  jeśli badanie jest niezbędne, jest możliwe do wykonania w ośrodku referencyjnym), niewłaściwie wykonywana kardiowersja elektryczna (nie powinno się to zdarzać)
Należy dostosować wysiłek fizyczny do swoich możliwości. Jego rodzaj i intensywność należy ustalić z lekarzem.
Obecnie szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna) przed zabiegami nie jest finansowane przez NFZ. Warto się jednak szczepić na własny koszt, nawet jeśli się nie choruje. Daje to zabezpieczenie w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.
Twoje życie w twoich rękach. Lekarze wykonają zabieg, przepiszą leki i doradzą, ale tylko od współpracy chorego zależy powodzenie leczenia. Jeśli nie zaprzestanie on palenia papierosów, nadużywania alkoholu, nie zastosuje właściwej diety, nie podejmie odchudzania, nie będzie przyjmował właściwych leków i opuszczał wizyty kontrolne, to prawdopodobnie efekty leczenia będą kiepskie!

Gdzie można skontrolować rozrusznik serca?

Rozruszniki serca są kontrolowane głównie w ośrodkach implantujących te urządzenia, a także w niektórych przychodniach i gabinetach prywatnych


Piotr Bręborowicz, 2001-09-29
aktualizacja: 2017-10-08