Ablacja RF – definitywne leczenie wielu arytmii

Co to jest ablacja RF?

Zabieg ablacji polega na wprowadzeniu sterowalnej elektrody przez żyłę lub tętnicę udową do miejsca będącego częścią obwodu częstoskurczu w mięśniu sercowym. Końcówka elektrody jest rozgrzewana do temperatury około 60°C, aby trwale “wypalić” w sercu ogniska wywołujące arytmię. Zabieg jest zabiegiem leczniczym o wysokiej skuteczności. Zdarza się jednak, że arytmia powraca. Jeżeli leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, można powtórzyć ablację. Zabieg wiąże się z kilkudniowym pobytem w szpitalu.
 
Ablacja RF - kwalifikacja do zabiegu

· Do zabiegu pacjenta kwalifikuje lekarz kardiolog.
· Zabieg ten nie jest wykonywany u wszystkich osób z zaburzeniami rytmu serca.
· Pacjenta kwalifikuje się do zabiegu na podstawie badania elektrofizjologicznego, wyników badań nieinwazyjnych takich jak: EKG, test wysiłkowy, Holter, a także oceny dolegliwości chorego, ogólnego stanu jego zdrowia oraz możliwości technicznych.

Ablacja RF - przygotowanie do planowego zabiegu

· Przed każdym badaniem inwazyjnym i zabiegiem, z wyjątkiem sytuacji ratujących życie, warto wykonać szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna). Warto się szczepić, nawet jeśli się nie choruje. Jest to szczególnie ważne w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.
· Należy oznaczyć grupę krwi i wykonać podstawowe badania: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, RTG klatki piersiowej.
· Wszyscy chorzy przyjmujący jakiekolwiek leki powinni porozmawiać na ten temat z lekarzem. Niektóre z nich należy odstawić przed badaniem. Dotyczy to przede wszystkim leków stosowanych w leczeniu zaburzeń rytmu serca.
· W dniu badania należy być na czczo i mieć dokładnie wygolone obie pachwiny.

Ablacja RF - przebieg zabiegu

Zabieg wykonywany jest w sali zabiegowej pracowni elektrofizjologii – z reguły bez znieczulenia ogólnego. Pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Często ablację przeprowadza się w trakcie badania elektrofizjologicznego. Zabieg rozpoczyna się od wprowadzenia igły (po uprzednim znieczuleniu miejscowym) do żyły lub tętnicy udowej. Następnie metalową igłę zamienia się na plastikową – tzw. koszulkę naczyniową.

Przez koszulkę wprowadza się do serca elektrody poprzez żyły udowe, a czasami przez żyłę podobojczykową do miejsca, w którym powstaje arytmia. Końcówka elektrody jest rozgrzewana do temperatury około 60°C. Proces ten jest bardzo precyzyjnie sterowany przez komputer. Wyleczenie arytmii następuje po termicznym uszkodzeniu najważniejszej części obwodu częstoskurczu. Ta część zabiegu jest najbardziej skomplikowana i czasochłonna. Ablacja może być odczuwana jako ,,pieczenie” w klatce piersiowej. W czasie zabiegu pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe.

Cały zabieg jest kontrolowany przez niskoenergetyczną aparaturę rentgenowską, podobnie jak to ma miejsce w czasie koronarografii lub wszczepienia rozrusznika serca.
Koszulkę usuwa się po zabiegu lub rzadziej po kilku godzinach. Po zabiegu przez około 6 godzin należy leżeć płasko na plecach, aby nakłuta żyła lub tętnica mogła się zagoić.

Ablacja trwa do kilku godzin. Po zabiegu przez około tydzień należy oszczędzać nakłutą nogę tzn. nie wykonywać wysiłków czy zbyt długich marszy. Nie wolno też pochylać się i wykonywać przysiadów, aby uniknąć późnego krwawienia z nakłutej żyły lub tętnicy.

Ablacja RF - powikłania zabiegu

Jest to zabieg inwazyjny, a więc obarczony pewnym ryzykiem. Ryzyko to jest bardzo niewielkie, ale wzrasta u osób w podeszłym wieku, w ciężkim stanie. Możliwe powikłania:
1) krwiak w miejscu założenia ,,koszulek”,
2) powikłania zakrzepowo-zatorowe,
3) infekcja,
4) przebicie ścian naczyń lub serca,
5) odma opłucnowa,
6) krwawienie do osierdzia,
7) przejściowy lub trwały blok przedsionkowo-komorowy czasami wymagający wszczepienia rozrusznika serca.

Ablacja RF - postępowanie po zabiegu

· Skuteczność ablacji jest bardzo duża, jednak u niektórych pacjentów trzeba ją powtórzyć, a u innych nie przynosi poprawy. Należy więc poddać się stałej kontroli kardiologicznej.


Ablacja RF - co robić gdy...

- arytmia powtarza się po zabiegu? Należy skonsultować się z lekarzem i zapytać czy nie ma wskazań do powtórzenia zabiegu.
- czas oczekiwania na zabieg  jest bardzo długi? Należy poszukać innego ośrodka wykonującego ablacje. Czas oczekiwania na zabieg jest różny w różnych szpitalach.
- chory przyjmuje różne leki? Warto zapytać lekarza czy nie należy niektórych z nich odstawić przed zabiegiem, a jeśli tak to na ile dni. Chodzi tu zwłaszcza o  leki przeciw arytmii oraz leki przeciwkrzepliwe zażywane przez chorych z utrwalonym migotaniem przedsionków lub po zabiegu wszczepienia protezy zastawki serca.
- chory cierpi na inne choroby? Należy o tym poinformować lekarza, gdyż niektóre choroby uniemożliwiają lub utrudniają wykonanie zabiegu.

Ablacja RF - o co pytać lekarza?

- O stan zaawansowania choroby. Warto wiedzieć jak duży wysiłek fizyczny oraz jaką pracę (prowadzenie samochodu, obsługa maszyn) można wykonywać w miarę bezpiecznie.
- O ewentualne badania dodatkowe: EKG, Holter,  test wysiłkowy.
- O to czy nie należy odstawić pewnych leków. Wspomniano o tym wcześniej. Przed zabiegiem należy zaprzestać pobierania pewnych leków.

Ablacja RF - co trzeba wiedzieć?

· Obecnie szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna) przed zabiegami nie jest finansowane przez NFZ. Warto się jednak szczepić na własny koszt, nawet jeśli się nie choruje. Daje to zabezpieczenie w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.

Piotr Bręborowicz, 2001-07
aktualizacja: 2006-05-10